สถานที่ที่บันทึกเรื่องราว ประวัติศาสตร์เมืองสองแคว
ศูนย์ประวัติศาสตร์พระราชวังจันทน์ เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ ที่บันทึกเรื่องราวประวัติ ความเป็นมาของเมืองสองแควในอดีต เมืองที่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน มาตั้งแต่สมัยขอม คำว่า "สองแคว" มาจากที่ตั้งของเมือง ซึ่งอยู่ระหว่างแม่น้ำสองสาย คือแม่น้ำน่านกับแม่น้ำแควน้อย แต่ปัจจุบันแม่น้ำแควน้อยเปลี่ยนเส้นทางออกห่างจากตัวเมืองไปแล้ว ซึ่งปัจจุบันลงไปทางทิศใต้ประมาณ 5 กิโลเมตร (ที่ตั้งวัดจุฬามณีในปัจจุบัน)
ศูนย์ประวัติศาสตร์พระราชวังจันทน์
เป็นอาคารไว้จัดแสดงเนื้อหาเกี่ยวกับ "พระราชวังจันทน์" เมืองพิษณุโลกและพระราชประวัติของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เช่น บันทึกประวัติศาสตร์ 9 ศตวรรษ เมืองพิษณุโลก ศิลปกรรมและงานช่างหลวงพิษณุโลก แบบจำลองวัดสำคัญ 3 วัด ในเขตพระราชวังจันทน์
ศูนย์ประวัติศาสตร์พระราชวังจันทน์ ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 17 ธันวาคม พ.ศ.2552 โดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินทรงพระสุหร่ายพระอัฏฐารสศรีสุคตทศพลญาณบพิตร(จำลอง) และทรงเปิดป้ายอาคารศูนย์ประวัติศาสตร์พระราชวังจันทน์ เมื่อวันที่ 19 ธันวาคม พ.ศ.2558
ภายในอาคารจัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับเมืองพิษณุโลก พระราชวังจันทน์ และการเทิดพระเกียรติสมเด็จพระนเรศวรมหาราช แบ่งส่วนจัดแสดงเป็น
- พิษณุโลก : เมืองประวัติศาสตร์สำคัญ ที่ตั้งอยู่บนสองฝั่งแม่น้ำน่าน เป็นการแสดงภาพรวมของจังหวัดพิษณุโลก
- การแสดงลักษณะทางกายภาพ : ภูมิศาสตร์และข้อมูลพื้นฐานของจังหวัดพิษณุโลก
- บันทึกประวัติศาสตร์ 9 ศตวรรษ เมืองพิษณุโลก : เป็นการแสดงเรื่องราวของเมืองพิษณุโลกในระยะ 900 ปี ที่ผ่านมา ตั้งแต่กำเนิดเมืองสองแควจนถึงปัจจุบัน โดยเทียบเคียงระยะเวลากับเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์โลก
- พระอัฏฐารสศรีสุคตทศพลญาณบพิตร (จำลอง)
- ศิลปกรรมและงานช่างหลวงพิษณุโลก แสดงเรื่องราวทางด้านศิลปกรรมชิ้นเอกของเมืองพิษณุโลก เช่น พระพุทธชินราช โบราณสถานสำคัญของเมืองพิษณุโลก เช่น วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร วัดจุฬามณี วัดเจดีย์ยอดทอง
- จัดแสดงแบบจำลองวัดสำคัญ 3 วัด ในเขตพระราชวังจันทน์ ได้แก่ วัดโพธิ์ทอง วัดศรีสุคต และวัดวิหารทอง
- แบบจำลองพระราชวังจันทน์ 3 สมัย และแบบจำลองวัตถุโบราณ
- สมเด็จพระนเรศวรมหาราช : จากเจ้าฟ้าพระองค์น้อยแห่งวังจันทน์ สู่พระมหาวีรบุรุษของชาติไทย แสดงเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับพระมหาวีรกรรมของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เพื่อแสดงความเป็นวีรบุรุษผู้ยิ่งใหญ่ โดยมีการจำลองพระมาลาเบี่ยง พระแสงปืนต้นข้ามแม่น้ำสะโตง พระแสงดาบคาบค่าย พระแสงทวน และพระแสงของ้าวแสนพลพ่าย
- ห้องนิทรรศการหมุนเวียน จัดแสดงโครงการการพัฒนาพระราชวังจันทน์ และแบบจำลองพื้นที่โบราณสถานพระราชวังจันทน์
โบราณสถานแนวกำแพงพระราชวังจันทน์
นอกจากนี้บริเวณโดยรอบยังมีโบราณสถาน ยังมี “วัดโพธิ์ทอง” สันนิษฐานว่าน่าจะมีมาก่อนสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชเช่นกัน โดยเจดีย์ประธานของวัดแห่งนี้ เหลือร่องรอยเพียงส่วนฐานซึ่งผ่านงานบูรณะของกรมศิลปากร โดยมีเค้าว่าอาจเป็นฐานของเจดีย์ทรง พุ่มข้าวบิณฑ์ หรือ เจดีย์ยอดทรงดอกบัวตูม อันเป็นหลักฐานที่เชื่อมโยงเมืองพิษณุโลกกับราชธานีสุโขทัย ด้านหน้าทางตะวันออกและทางตะวันตกของเจดีย์ประธาน มีซากฐานอาคารก่อด้วยอิฐ มีหลุมเป็นแนว สำหรับปักเสาไม้ สันนิษฐานว่าเป็นอาคารทรงมณฑป ด้านหลังวัดมีเพียงร่องรอยของซากฐาน ซึ่งสันนิษฐานว่าเป็นเจดีย์ยอดทรงดอกบัวตูม โดยอาจมีอาคารขนาดเล็กอยู่ด้านหน้า เช่นเดียวกับเจดีย์ ทรงระฆังที่อยู่เยื้องไปด้านหน้าทางตะวันออก
ถัดไปมีวัดโบราณอีกแห่งคือ “วัดวิหารทอง” เป็นวัดขนาดใหญ่ สันนิษฐานว่าน่าจะมีมาก่อนสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ส่วนบนของเจดีย์ประธานได้ทลายลงมาแล้ว เหลือเพียงฐาน อันเป็นรูปแบบของฐานเจดีย์ทรงปรางค์ ในช่วงต้นพุทธศตวรรษที่ 21 ซึ่งเป็นหลักฐานสำคัญในการกำหนดอายุของวัด นอกจากนั้นด้านหน้าเจดีย์ประธานยังมีซากฐานอาคารขนาดใหญ่สองหลัง ซึ่งยังคงเหลือเสาก่อด้วยศิลาแลง ทำให้สามารถ ประมาณความสูงของหลังคาได้ ร่องรอยของระเบียงคดที่ล้อมเจดีย์ประธานและอาคารที่ยื่นออกมา ทางด้านหน้าอาจมีความเกี่ยวข้องกับการจัดวางตำแหน่งอาคารตามลักษณะของผังวัดในสมัยอยุธยา
และยังมี “วัดศรีสุคต” สันนิษฐานว่าน่าจะมีมาก่อนสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดยพิจารณาฐานเจดีย์ ซึ่งประดิษฐาน พระพุทธรูปปางมารวิชัยภายในบริเวณจระนำซุ้มอยู่บริเวณกึ่งกลางทั้งสี่ด้าน รวมทั้งแถวพระสาวกยืนพนมมือ ภายในจะนำซุ้มรอบฐานเจดีย์ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของศิลปะสมัยสุโขทัย ส่วนรูปแบบสันนิษฐานของเจดีย์ประธาน เป็นเจดีย์ทรงระฆังแบบอยุธยา ด้านหน้าเจดีย์ประธานพบซากอาคาร สันนิษฐานว่าเป็นวิหาร ส่วนบริเวณโดยรอบเจดีย์ประธาน น่าจะมีเจดีย์ราย ตามรูปแบบผังวัดในสมัยอยุธยา
"จังหวัดพิษณุโลก" นอกจากจะเป็นเมืองที่มีสถานที่ท่องเที่ยวธรรมชาติสวย ๆ แล้ว ก็ยังมีแหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์อยู่หลายที่ รอให้คุณมาค้นหา และศึกษาประวัติศาสตร์ ใครเป็นสายท่องเที่ยวแนวประวัติศาสตร์ !!รับรองไม่ผิดหวังแน่นอน!!
สามารถติดตามพวกเราได้ที่
เฟซบุ๊ก : พิษณุโลกน่าอยู่
โทร : 063-1939253
บทความแนะนำ
- รวมความน่าอยู่ของจังหวัด "พิษณุโลก"
- สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองจังหวัดพิษณุโลก ไม่มาถือว่าพลาด
- ทำความรู้จัก "พิษณุโลกน่าอยู่" พวกเราเป็นใคร?