นักลงทุนมือใหม่ที่กำลังวางแผนหรือลงทุนซื้อบ้าน-คอนโดหลายหลัง อาจมีข้อสงสัยถึงความแตกต่างระหว่างหลักเกณฑ์การเป็นเจ้าบ้านกับเจ้าของบ้าน สามารถทำอะไรได้บ้างตามสิทธิ์ที่ได้รับตามกฎหมาย บทความนี้น้องน่าอยู่ได้เตรียมคำตอบมาเคลียร์กันให้ชัด หากพร้อมแล้วไปกันเลยครับ

ความต่างของหลักเกณฑ์การเป็นเจ้าบ้าน vs. เจ้าของบ้าน

ตามกฎหมายเจ้าบ้านจะมีหน้าที่เป็นดูแลทะเบียนราษฎร์ของบ้าน อนุญาตให้มีการย้ายรายชื่อเข้า-ออก เพิ่มชื่อ แจ้งเกิด-ตายในทะเบียนบ้านโดยที่เจ้าบ้านไม่จำเป็นต้องเป็นเจ้าของบ้าน อาจจะอยู่ในฐานะผู้เช่า หรืออย่างอื่นก็เป็นได้ ในขณะที่เจ้าของบ้านสามารถเป็นเจ้าบ้านได้ ทั้งนี้เจ้าของบ้านจะมีกรรมสิทธิ์ในบ้านและที่ดินตามชื่อในโฉนด ซึ่งมีสิทธิ์ทำการขาย ปล่อยเช่า หรือได้รับสิทธิประโยชน์ตามกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ขออธิบายหลักเกณฑ์การเป็นเจ้าบ้านและการเป็นเจ้าของบ้านเพิ่มเติมดังนี้

หลักเกณฑ์การเป็นเจ้าบ้านในทะเบียนบ้านมีอะไรบ้าง

เจ้าบ้านเป็นหัวหน้าครอบครัว ตามหลักเกณฑ์ของทะเบียนราษฎร์จะมีหน้าที่รับผิดชอบจัดการทะเบียนบ้าน ไม่ว่าจะเป็นการอนุญาตให้ย้ายเข้า-ออก เพิ่มรายชื่อในทะเบียนบ้าน เจ้าของบ้านสามารถมอบหมายให้ใครเป็นเจ้าบ้านก็ได้ ถ้าเจ้าบ้านย้ายออกจากทะเบียนบ้าน เสียชีวิต หรือสูญหายไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่ได้ เจ้าของบ้านจะต้องติดต่อไปยังสำนักทะเบียนท้องถิ่นเพื่อแต่งตั้งเจ้าบ้านคนใหม่มาทำหน้าที่แทน ขอสรุปหน้าที่ของเจ้าบ้านตาม พ.ร.บ. การทะเบียนราษฎร พ.ศ. 2534 ดังต่อไปนี้

  • ขอเลขที่บ้าน
  • แจ้งเกิดสมาชิกในบ้าน
  • แจ้งตายสมาชิกในบ้าน
  • แจ้งการย้ายเข้า-ออกของสมาชิกในบ้าน
  • แจ้งการสร้างบ้านใหม่หรือรื้อถอน

การเป็นเจ้าของบ้านคืออะไร มีสิทธิ์อะไรบ้าง

เจ้าของบ้าน คือ ผู้ที่ชื่อในโฉนดบ้านและที่ดิน ซึ่งมีกรรมสิทธิ์ตามกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ที่เจ้าของบ้านที่มีสิทธิ์ได้และปกป้องประโยชน์จากการเป็นเจ้าของบ้านดังต่อไปนี้

  • ถือครองบ้านและที่ดิน
  • สิทธิ์ในการขายบ้าน
  • ใช้บ้านหรือปล่อยเช่า
  • จำนองหรือขอสินเชื่อ
  • โอนกรรมสิทธิ์ให้กับลูกหลาน
  • ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงบ้าน
  • รับผลประโยชน์จากบ้านและที่ดิน
  • ปกป้องไม่ให้ผู้อื่นเข้ามาเกี่ยวข้องโดยมิชอบตามกฎหมาย
  • สิทธิ์ในการตัดสินใจเกี่ยวกับบ้าน-คอนโด

ตารางเปรียบเทียบหลักเกณฑ์การเป็นเจ้าบ้าน vs. เจ้าของบ้าน

เป็นเจ้าบ้านมากกว่าหนึ่งหลังได้หรือไม่ ตามหลักเกณฑ์การเป็นเจ้าบ้าน

ตาม พ.ร.บ.การทะเบียนราษฎร พ.ศ. 2534 ได้กำหนดไว้ว่าบุคคลคนหนึ่งสามารถเป็นเจ้าของบ้าน-คอนโดกี่หลังก็ได้ไม่มีการกำหนดจำนวน แต่สามารถเป็นเจ้าบ้านได้แค่เพียงหลังเดียวเท่านั้น หรือมีชื่อในทะเบียนบ้านแค่เพียงหลังใดหลังหนึ่งเท่านั้น ดังนั้นเจ้าของบ้านจะต้องแต่งตั้งเจ้าบ้านในการมีหน้าที่ดูแลทะเบียนบ้านแต่ละหลัง โดยสามารถเป็นเจ้าบ้านได้เพียงหลังเดียวกรณีมีบ้านหลายหลัง

การขอเป็นเจ้าบ้านมีขั้นตอนอย่างไร ใช้เอกสารอะไร

หากเกิดกรณีเจ้าบ้านเดิมได้สูญหายหรือเสียชีวิตมีระยะเวลามากกว่า 180 วัน เจ้าของบ้านสามารถแจ้งถอนเจ้าบ้านคนเดิมเข้าสู่ทะเบียนบ้านกลางได้และแต่งตั้งเจ้าบ้านใหม่แทนได้ โดยต้องไปดำเนินการในสำนักทะเบียนท้องถิ่นที่บ้าน-คอนโดหลังนั้นๆ อยู่ในพื้นที่ดูแล ซึ่งมีขั้นตอนขอและใช้เอกสารดังต่อไปนี้

ขั้นตอนการขอเป็นเจ้าบ้าน

การขอเป็นเจ้าบ้านต้องดำเนินการโดยผู้ที่ต้องการร้องขอเป็นเจ้าบ้านด้วยตนเองที่สำนักทะเบียนอำเภอ/สำนักทะเบียนท้องถิ่น ผู้ร้องขอต้องมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านโดยไม่มีตำแหน่งเป็นเจ้าบ้าน  สำหรับขั้นตอนการขอเป็นเจ้าบ้านดังนี้

  1. ผู้ร้องขอนำเอกสารที่ใช้ในการยื่นขอเป็นเจ้าบ้านที่สำนักทะเบียนอำเภอ/สำนักทะเบียนท้องถิ่น
  2. ยื่นเอกสารและแจ้งขอเป็นเจ้าบ้านแก่นายทะเบียนท้องถิ่น
  3. นายทะเบียนตรวจสอบเอกสาร ดำเนินการเปลี่ยนผู้ร้องขอเป็นเจ้าบ้านภายใน 20 นาที ในกรณีไม่มีเหตุสงสัยใดๆ
  4. นายทะเบียนมอบหลักฐานที่ได้รับการปรับเปลี่ยนผู้ร้องขอเป็นเจ้าบ้าน

เอกสารที่ใช้ในการยื่นขอเป็นเจ้าบ้าน

สำหรับเอกสารที่ใช้ยื่นขอเป็นเจ้าบ้านนั้น มีรายละเอียดดังต่อไปนี้

  1. บัตรประชาชนของผู้ร้องขอเป็นเจ้าบ้านฉบับจริง
  2. สำเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้าน ท.ร.14 ฉบับจริง 1 ฉบับ (เป็นฉบับที่ผู้ต้องการร้องขอขอเป็นเจ้าบ้าน)

ทะเบียนบ้านไม่มีเจ้าบ้านได้หรือไม่

คำถามที่พบบ่อยจากนักลงทุนอสังหาริมทรัพย์มือใหม่ ตามหลักเกณฑ์การเป็นเจ้าบ้านเมื่อซื้อบ้านมาแล้วทะเบียนบ้านยังไม่มีเจ้าบ้าน หรือไม่มีชื่อคนอยู่ในทะเบียนบ้านได้หรือไม่ คำตอบ คือ ทะเบียนสามารถไม่มีเจ้าบ้านหรือปล่อยให้ทะเบียนบ้านเป็นทะเบียนบ้านเปล่าๆ ได้

แต่ถ้าเจ้าของบ้านที่ต้องการขายบ้านที่ถือครองยังไม่ถึง 5 ปี อาจจะต้องเสียภาษีธุรกิจเฉพาะ หากมีแผนขายบ้านเพื่อทำกำไรแนะนำให้ครอบครัวหรือญาติพี่น้องมีชื่อในทะเบียนบ้านหลังดังกล่าวอย่างน้อย 1 ปี หรือทำการขายหลังจากถือครองเกิน 5 ปี ก็จะช่วยประหยัดค่าภาษีธุรกิจเฉพาะได้นะครับ

บทสรุป

จบไปแล้วกับการเคลียร์ประเด็นความแตกต่างระหว่างหลักเกณฑ์การเป็นเจ้าบ้านกับเจ้าของบ้าน จะพบว่ามีความแตกต่างกันชัดเจน หวังว่าจะเป็นประโยชน์กับผู้ที่กำลังศึกษาข้อมูลเรื่องการเป็นเจ้าบ้านไม่มากก็น้อยนะครับ

สำหรับใครที่กำลังมองหาซื้อบ้านเดี่ยว ทาวน์โฮมและคอนโดอยู่ สามารถเข้ามาเลือกชมบ้านขอนแก่น ทาวน์โฮม ขอนแก่นและคอนโดขอนแก่นได้ที่เว็บไซต์น่าอยู่ และยังมีสาระน่ารู้ต่าง ๆ เกี่ยวกับบ้านที่น่าสนใจมาให้ทุกคนได้อ่านกันอีกด้วยครับ

บทความแนะนำ

- เจ้าบ้านต้องรู้ ทร.14 คืออะไร? เอกสารสำคัญที่ต้องมีทุกบ้าน

- ไขข้อสงสัย ทะเบียนราษฎร คืออะไร? ต่างกับทะเบียนบ้านไหม?

- รหัสประจําบ้าน คืออะไร? ใช้ตอนไหนบ้าง? พร้อมวิธีดูง่ายๆ

ข้อมูลหลักอ้างอิง

- กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย

ติดตาม "ขอนแก่นน่าอยู่" เพื่อไปหาบ้านมือ 1, หาคอนโด, บ้านมือ 2, ที่ดินและหาเช่า/ กดหอพักทั่วเมืองขอนแก่นได้ที่สามารถพบได้ที่นี่